JEF VAN DEN HOUT
Flow Concepts toetst haar theorieën over team flow graag in de praktijk. In 2011 hielden we een interview met rapper ReaZun van Kyteman's Hiphop Orkest. Deze band had in 2011 enorm succes. Alle concerten waren uitverkocht. Ze stonden op alle belangrijke festivals in Nederland. Kranten beschreven de band als een bouncende bende van optimale onderlinge chemie. Reden genoeg dus om te achterhalen wat er in deze groep gebeurde. Jef van den Hout en Michael Suurendonk stelden de vragen Joost Vermeer werkte het interview uit.
Intrinsiek bezig zijn met het in trance zijn en het daarin komen. Ik ben vaardig in het creëren van de context waar ik misschien dan die flow kan ervaren.
Zo omschrijft rapper Ben Hartman (artiestennaam: ReaZun), bekend van onder andere Kyteman's Hiphop Orkest en The Kyteman's Orchestra, zijn gevoel. Als onderdeel van deze energieke, veel geprezen muziekformaties kwam ReaZun terecht in een roes, was dit flow?
Flow is een mentale toestand waarin een persoon volledig opgaat in de activiteit, met een gemotiveerde en energieke focus. In een moment van flow zijn onze gedachten, verlangens en gevoelens in harmonie. Een voetballer zit dan in de wedstrijd en een muzikant in het ritme van de muziek. Herken je dit?
Deze omschrijving past volgens ReaZun wel bij het gevoel binnen Kyteman's Hiphop Orkest.
Zoals jij het omschrijft hebben we het zeker ervaren. Zowel binnen de groep als naar buiten toe. Er zat een duidelijk verloop in, ook omdat we wisten dat het een tijdelijk project was; we doen het nu, stoppen ermee en gaan dan weer door naar een volgend project. Nu, een jaar later (interview vond plaats na beeindiging van Kyteman's Hiphop Orkest en voor de start van The Kyteman's Orchestra), trekken we weer naar elkaar toe en blijken we meer band dan we zelf zeiden.
Is dat een verlangen naar elkaar wat misschien met het samen ervaren van flow te maken heeft?
Dat heb ik zeker zelf zo ervaren, absoluut man. Het één zijn met elkaar met de activiteit waar je op dat moment mee bezig bent. Dit gevoel is zo sterk aanwezig bij mij dat ik onbewust ben weggehouden van andere zaken, bijvoorbeeld mijn studie rechten. Ik was intrinsiek bezig met het in trance komen en zijn, met muziek maken en alles wat daarbij komt kijken. Ik ben vaardig in het creëren van de context waar ik misschien die flow kan ervaren. Dat is me gelukt, beter dan de tijd hiervoor. En dat is wel een ding op zich, die context is niet altijd aanwezig.
Waar bestaat deze context uit?
Het is een samenkomst van variabelen, het heeft te maken met de mensen in de groep. Openheid binnen de groep, spontaniteit van jezelf en groepsgenoten en eenvoud van het moment zijn belangrijk. Het vergt natuurlijk ook wel wat. Het vergt een bepaalde eigenschap, om niet al te angstig te zijn, en een bepaalde overgave aan het moment te durven hebben. Dat is heel belangrijk om die context steeds maar weer af te dwingen waarin dingen ontstaan.
ReaZun schrijft zijn teksten ter plekke, op het moment dat de muziek wordt gemaakt.
Je beschrijft op dat moment eigenlijk het moment. De ene jongen begint met het maken van de beat, de andere begint dan te schrijven en dan kan ik niet achterblijven natuurlijk, haha. Op zo'n moment creëer je bij iedereen het gevoel dat je bij het vastleggen van het moment moet zijn. Als door een domino-effect dit gevoel iedereen heeft bereikt, kun je ook tot vijf uur in de nacht doorgaan. Wat ook gebeurd is. Dit soort ervaringen triggeren het gevoel weer, dat dit vaker gaat gebeuren, omdat iedereen weer heeft ingezien wat de kracht van zo'n moment is. Het leven op deze manier is een voorwaarde om mooie dingen te maken.
Volgens ReaZun zijn Oeral en Lowlands de meest ultieme optredens met Kyteman's HipHop Orkest geweest. Eerder op Noorderslag liepen ze nog te veel achter zichzelf aan. Na Lowlands stond ReaZun te shaken van de adrenaline. Het besef dat dit echt ultiem was, kwam later. Op de grote festivals is het alsof je voor een muur staat. Het zelfvertrouwen kwam al na Pinkpop, waar het voor de leden voor het eerst echt volledig met de ballen op het blok was, maar op Oerol was het meer het bewustzijn van elkaars verheffing en dat je dat beleeft met het publiek samen.
Het publiek zorgt voor de feeling, om voor je eigen bereidheid een stapje extra te doen.
Bij Reazun uit zich dit in de vorm van Freestyle. Dit is voor hem de meest directe overgave aan die vorm van flow. Dit geeft hem de overtuiging dat dit het juiste pad is, het was heel goed dat hij jongens om zich heen had die zich konden over geven en die voor de muziek leefden.
Dat was heel confronterend en dan kom je uiteindelijk bij jezelf uit en weet je wat je wilt. De context die nodig is om in de flow te komen, kan ik zelf creëren, omdat er niet veel nodig is. Dat we 'de beste studio in the country' hebben is belangrijk, maar om geïnspireerde muziek te maken is meer nodig:
- Hoe je met elkaar leeft
- Wat daaruit voortkomt
- De momenten die je vervolgens gebruikt
- Het gevolg hiervan; wanneer je wat met elkaar doet
- Wie je daarin toe laat
Dat er in Utrecht een muzikale cultuur is die het toelaat om hiermee bezig zijn, geeft de mogelijkheid om de flow te ervaren. De jamsessies die ze hier hadden, waren terug te vinden in de show.
Feedback is het belangrijkste volgens Reazun.
Als je ervaart dat je aan het leren bent is dat heel nice. Als iemand je dat dan ook nog eens kan laten zien, is het helemaal nice. Zolang er een sfeer hangt waarin fouten mogen worden gemaakt, zal niemand zich afsluiten. Dit is een voorwaarde om geen faalangst te hebben; iets hardop willen en durven te zingen. Je moet het vertrouwen in feedback hebben, zo ontstaat er een band waarop je kan bouwen, ook met de producers. En soms gaat het met bepaalde personen vanzelf.
Op het moment dat de flow wordt bereikt, komen actie en bewustzijn samen; je handelt spontaan. ReaZun ziet in flow letterlijk de 'rapflow' terugkomen als de interpretatie van de maat en het plaatsen van de lettergreep. Ook live kan hij deze structuur uitzetten, na 6 jaar ervaring gaat dat bijna vanzelf, maar daar is veel onderling vertrouwen voor nodig. Deze structuur bestaat uit de focus en controle.
Tijd verdwijnt in een flow moment: Uri Geller buigt lepels, ik buig de tijd. Tussen de line en de track van het moment, dat is precies wat we doen. Tijd is relatief dus mensen hoeven niet te laat te zijn.
Je bent een team als je gezamenlijk naar een hoger doel streeft, met doelstellingen en bijbehorende aanpak waar je elkaar voor verantwoordelijk houdt. Kan dit ook voor een band gelden? Hier kan Reazun zich zeker in vinden.
De bereidheid om de groep naar een hoger niveau te brengen moet altijd belangrijker zijn dan individuele vooruitgang. Kyte (Colin Benders) als persoon wordt misschien naar de buitenwereld toe op een voetstuk gezet, in de groep is duidelijk hoe de verhoudingen liggen. Natuurlijk zijn er binnen de band ego's, maar die zijn bizar goed opgepakt. Het geheel is belangrijker dan het individu in de groep. Hierdoor kan je als individu groeien. In de band had iedereen dit gevoel, de verschillende energie van alle leden zorgde ervoor dat er dingen ontstonden bij hen, die ze nog nooit hadden bereikt.
Het nadeel van flow is dat je de ultieme controle kunt verliezen waardoor je geen keuze meer kan maken. Dit is volgens ReaZun precies de reden waarom er een muur is gebouwd rond Kyte.
Hierdoor hoeft hij alleen nog maar shit te creëren en kan hij zijn gekke ideeën uitproberen, zonder journalisten om hem heen.
Teamflow schept een toestand waarin volledig wordt opgegaan in de gezamenlijke activiteit, de synergie mondt uit in een opwaartse spiraal. Dit is uniek en vraagt om meer. Waar?!
Ja precies dat! In 3 zinnen omschreven hoe de jaren zich opeen hebben gevolgd en waar we nu staan. Nadat alle stof van Kyteman's Hiphop Orkest was neergedaald, drong bij iedereen het besef door hoe uniek het was. En dat ook iedereen meer wilde. Het gaat om een innerlijke overtuiging dat je het kan, het lot misschien. Dus dat je weet dat je daar hoort te zijn. Het voelt alsof we dit moeten beleven met elkaar en de ervaring keurt achteraf het verlangen goed.
