JEF VAN DEN HOUT

De reden dat wij teamflow zijn gaan onderzoeken is natuurlijk ingegeven door Mihaly Csikszentmihalyi die het begrip flow in 1975 introduceerde. In deze blog lichten we het concept flow toe en voeren we een aantal redenen op waarom het ervaren van flow zo belangrijk is als je samenwerkt in een team.

Wat is flow?

Flow, is een ervaring van intense betrokkenheid, focus en tevredenheid in het huidige moment tijdens de uitvoering van een activiteit. Soms wordt deze ervaring ook wel aangeduid als "in de zone" zijn. De voordelen van flow zijn er veel en omvatten onder andere een hogere algemene kwaliteit van leven (je gelukkig voelen) en een verhoogde zelf effectiviteit (het geloof in eigen kunnen). Verder is het werk dat tijdens flowervaringen ontstaat vaak creatiever en van hogere kwaliteit (Csikszentmihalyi, 1997). Flowervaringen worden als diepgaand beschouwd en verbeteren de algehele tevredenheid in het leven van het individu. Het concept flow is in 1975 geïntroduceerd door psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi die later in 2000 ook één van de twee grondleggers van de positieve psychologie was. Hij heeft flow geconceptualiseerd aan de hand van negen elementen. Deze kunnen worden opgesplitst in voorwaarden en kenmerken (Nakamura & Csikszentmihalyi, 2009; Van den Hout, Davis & Weggeman, 2018). De zes voorwaarden die je in jouw persoonlijke taakomgeving (gedeeltelijk) zou kunnen creëren en daarmee de kans op flow vergroten zijn:

1) Intrinsieke motivatie

Je zou bewust kunnen kiezen voor een taak die jou intrinsiek motiveert doordat deze bijvoorbeeld belangrijk is of gewoon gaaf!

2) Duidelijke dichtbijgelegen doelen

Je zou vooraf duidelijke doelen en ankerpunten voor de uitvoering van jouw taak kunnen stellen. Doelen of ankerpunten die jou helpen de taak zo goed mogelijk uit te voeren. Tijdens de uitvoering weet je dan precies wat de volgende zet zou moeten zijn en hoe je ervoor staat.

3) Uitdaging in balans met vaardigheid

De uitdagingen in de taak zou je precies kunnen afstemmen op jouw bekwaamheden of misschien zelfs wel net daarboven, want je kan vaak meer dan jezelf denkt.

4) Onmiddelijke feedback

Je zou voorafgaand aan de uitvoering van jouw taak kunnen nagaan hoe je tijdens de uitvoering informatie (feedback) ontvangt over hoe goed je ervoor staat. De ankerpunten zoals eerder benoemd zijn daarbij een goed uitgangspunt. 

5) Opperste concentratie

Je hebt jezelf getraind om jezelf tijdens de uitvoering van de taak volledig te kunnen concentreren. Ankerpunten spelen hierin weer een belangrijke rol. Mogelijke afleidingen en stoorzenders heb je vooraf slim 'uitgeschakeld' of voor jezelf weggefilterd als dat überhaupt mogelijk zou zijn geweest. Vaak ben je echter zo geconcentreerd dat deze je simpelweg ontgaan op het moment dat het er toe doet.

6) Gevoel van controle over de uitvoering van de taak

Je bent voorafgaand nagegaan wat je zou kunnen doen om faalangst te voorkomen, je hebt bijvoorbeeld geleerd net voor aanvang van de taakuitvoering jezelf te richten op je ademhaling of een mantra op je pept jezelf wat op met zelfspraak. Hierdoor nemen spanningen af overkomt het gevoel je mogelijk de taak tijdens de uitvoering onder controle te hebben of meester te zijn.

De bovenste zes voorwaarden vergroten dus de kans op flow. Het is dus slim om deze voorwaarden vooraf te optimaliseren. Vervolgens geef je jezelf compleet aan de activiteit over. Je laat alles los en gaat aan de slag en dan kan het zo zijn dat flow je overkomt.  De zes voorwaarden kenmerken namelijk niet alleen de flowbeleving, daarvoor moet je nog iets overkomen die het gevoel van flow compleet maken. De zes voorwaarden moeten dus als het ware vanzelf worden aangevuld door drie kenmerken. Deze kenmerken moet je dus vooral niet proberen te realiseren omdat deze je dan juist tegenwerken. Ze ontstaan omdat je jezelf volledig overgeeft aan de activiteit en als je de zes voorwaarden hebt geoptimaliseerd is de kans groot dat deze zich voordoen. De laatste drie kenmerken van flow zijn:

7) Het gevoel hebben dat actie en besef samenkomt in de activiteit

Het handelen lijkt geheel spontaan of automatisch te verlopen, maar je hebt naturlijk nog wel (cognitief) de controle over de uitvoering (bijvoorbeeld de richting) van de activiteit of taak.

8) Verlies van het reflectieve zelf

Je vergeet jezelf compleet in de activiteit. Je bent totaal niet met jezelf bezig, maar puur gericht op de uitvoering van jouw taak. De inner-critic is dus totaal afwezig.

9) Transformatie van tijd

De tijd ontgaat je. De tijd lijkt voorbij te zijn gevlogen of kan zelfs ook voor je gevoel stil hebben gestaan omdat het moment zo mooi was. Misschien maakte je wel even deel uit van een andere dimensie. ;-)


Waarom is flow waardevol voor teams?

Het cultiveren van flow kan veel voordelen met zich mee brengen voor teams en de organisatie als geheel. Onder de teamleden kan het positieve resultaten opleveren zoals een hogere mate van voldoening, geluk, prestaties, creativiteit en ontwikkeling (Csikszentmihalyi, 1997; Ilies et al. , 2017; Asakawa, 2010). Nu is dus de vraag of er ook zoiets als teamflow bestaat? Ja dus! Uit recente studies blijkt dat je naast individuele flowervaringen ook gedeelde flowervaringen in teamverband kan hebben. Dit principe wordt dus teamflow genoemd. Tijdens teamflow ervaart men dat een team als geheel in focus is, een eenheid vormt, vooruitgang boekt en het vertrouwen heeft gezamenlijk de taak aan te kunnen (Van den Hout, Davis & Weggeman, 2018). Een teamflowervaring kan voordelen als verhoogde creativiteit (Verhoeven , 2018), betere prestaties, een positieve werksfeer en individueel geluk opleveren (Van den Hout, Gevers, Davis & Weggeman, 2019) . Voor het bereiken van teamflow dienen de teamleden samen wel een aantal aanvullende voorwaarden overeen te komen. Meer daarover lees je hier.

Ben jij benieuwd hoe jij meer flow kan genereren in jouw organisatie?

Stuur ons een mailtje naar: info@flowconcepts.nl 


Referenties

Asakawa, K. (2010). Flow Experience, Culture, and Well-being: How do autoletic Japanese College Students Feel, Behave, and Think in Their Daily Lives. Journal of Happiness Studies, 205-223.

Csikszentmihalyi, M. (1997). Finding flow: The psychology of engagement with everyday life. New York, NY: Basic Books

Ilies, R., Wagner, D., Wilson, K., Ceja, L., Johnson, M., DeRue, S., & Llgen, D. (2016). Flow at Work and Basic Psychological Needs: Effects on Well-Being. Applied Psychology, 3-24 (66).

Nakamura, J., & Csikszentmihalyi, M. (2009). Flow theory and research. In S. J. Lopez & C. R. Snyder (Eds.), Oxford library of psychology. Oxford handbook of positive psychology (pp. 195-206). New York, NY, US: Oxford University Press.

Van den Hout, J. J.J., Davis, O. C., & Weggeman, M. C. (2018). The conceptualization of team flow. The Journal of psychology152(6), 388-423.

Van den Hout, J. J.J., Davis, O. C. (2019).Team Flow: The Psychology of Optimal Collaboration. Cham: Springer International Publishing

Verhoeven, B. A. G. W. (2018). Let's flow! Transformational leadership and team effectiveness: the mediating role of team flow in organizations. Thesis: Eindhoven University of Technology

Behoefte aan meer flow in jouw organisatie?

Bel, mail of app ons voor een kennismaking